BAZI SEYAHATNAMELERDE YILDIZ DAĞI (PARİADRES)
Hasan AKAR
Araştırmacı-Yazar
Seyyah Dr.H.Van Lennep”Traveis İn Litttle Known Paris Of Asia Minor” adlı eserinde 1860 yılının Temmuz ayında Sivas’a gelir.Gezisinin bir bölümünü de Yıldız Dağı’na ayırır.Yanındaki arkadaşı Willie ile Yıldız Köyüne ulaşarak muhtardan kendilerini Yıldız Dağına çıkaracak bir rehber ister.Seyahatnamesinde adını vermediği ancak askerliğini Musul’da yapmış dediği bir köylüyle dağa çıkarak arkeolojik sayılabilecek bir araştırma yapar.Lennep’in çalışmaları ve daha sonra yapılan araştırmalar burada Pontoslular döneminde yapılan bir kalenin varlığını ortaya koymuştur.
Öyle ki Yıldız Dağı hem Müslümanlarca hem de Hıristiyanlarca kutsal sayılan bir dağ olara değerlendirilmiştir.Boğos Notanyan adlı bir Ermeni yazar da Sivas 1877 adını verdiği eserinde Yıldız Dağı’ndan ASDĞIK DAĞI diye bahseder.İlerdeki yazılarımızda bu kelimelerin anlamları üzerinde durmamız gerektiğine inanıyoruz.
Lennep’in çalışmasına göre ;dağın zirvesinde defineciler tarafından tahrip edilmiş beş höyük bulunmaktadır.Bu höyüklerin içinde zamanla tabiatın doldurduğu toprak bir katman vardır.Bu duvarın dış yüzünden 14 fit arkada tam bu yapıya paralel, kulenin kenarına kadar uzanan başka bir duvar daha mevcuttur.İkinci duvarın doğu ucunun arkasında ya kemer tonoz ya da sarnıç olan yarı hilal bir yapının kalıntıları bulunmaktadır.
Kalenin dışındaki bir höyüğün güneybatı köşesinde iyi korunmuş bir sarnıç daha yer alır. Burası geniş bir kuyu biçiminde olup hali hazırda 20 fit derinliğindedir. Yassı görünüşlü höyükte, bu şekliyle bir kemerden kopmuş gibi duran duvardan başka hiçbir temel izi yoktur.
Kalenin etrafında bir hendek olup olmadığını veya dış bir duvarla burasının takviye edilip edilmediğini söylemek zordur. Zira geniş bir alanda her taraf toprak ve taş bloklarla kaplıdır. Kuşkusuz bu taşlar, hava şartlarından etkilenmiş ve çoğunlukla yarılmış, parçalanmış vaziyettedir.
Dağın amaçlarını izleye yol, ileride doğuya ve batıya yönelen iki yola ayrılır. Batı yolunu bir yokuş izliyor. Burada tasavvur edemeyeceğimiz kadar harabeler, yıkıntılar mevcuttur.
Bağdat Yolu üzerinden Karadeniz’i en kısa yoldan Niksar hattından Sivas’a bağlayan yol güzergahında bulunan Yıldız Dağı’ndaki bu kale harabelerinin asırlarca eşkıyalara da bir mekan olarak kullanıldığını düşünüyoruz.
Lennep Yıldız Dağı’ndaki bu kalenin ayrıca bir planını da çizerek günümüze kadar ulaştırmıştır.(Plan ve daha ayrıntılı bilgi yayınlanması tasarlanan çalışmada yer alacaktır.)